Beursdagen moeten korter worden, zo bepleitte een Europese lobby-organisatie namens de financiële sector. Voor beleggers konden de handelsdagen de laatste tijd niet kort genoeg zijn. Koersen daalden pijlsnel met een massale slachting op donderdag 12 maart als voorlopig dieptepunt. Steevast werden beleggers getrakteerd op mailtjes van de broker om te melden welke aandelen uit de portefeuille nu weer fors onderuit waren gegaan.

Beleggers hebben een ultrabittere cocktail voorgezet gekregen van een ontwricht openbaar leven en  reisbeperkingen vanwege het Corona-virus plus machthebbers in bijvoorbeeld de Verenigde Staten, Rusland en Saoedi-Arabië die onvoorspelbaar reageren en en passant een enorme schok op de energiemarkten veroorzaakten.

Er zal nog de nodige inkt vloeien om de gebeurtenissen van de laatste weken op de financiële markten (en daar niet alleen) in perspectief te zetten. Voor nu een eerste aanzet en houvast voor iedereen die beleggen op waarde weet te schatten.

De situatie nu
De Corona-pandemie is majeur en zonder precedent. Dat moet de ongeziene paniekreactie van beleggers deels verklaren. Onzekerheid is daarbij het centrale begrip.

Onzekerheid over de duur van de huidige chaos bijvoorbeeld. Hoe langer die aanhoudt, hoe dieper de sporen die worden getrokken door sectoren en individuele bedrijven.

Onzekerheid over de effecten. Zet de neergang door, hoe hard slaat de recessie toe en hoe beïnvloeden de  problemen in de ene sector of regio een andere?

Afgelopen dagen heeft een aantal zaken duidelijk gemaakt. Als de paniek echt toeslaat zijn er geen veilige havens. Beleggingscategorieën gingen op donderdag 12 maart vrijwel zonder uitzondering naar beneden. Ook goud was daar niet tegen bestand om nog maar te zwijgen van bitcoins en andere cryptobeleggingen.

Ook is duidelijk dat beleidsbepalers – regeringen en centrale bankiers – aanmerkelijk bijdragen aan meer paniek als ze te laat, te weinig kordaat of ongecoördineerd reageren. Dat bleek bijvoorbeeld uit de reactie op het bruuske reisverbod dat Donald Trump gelastte of de weifelachtige houding van ECB-president Lagarde tijdens haar eerste persconferentie onder hoogspanning.

Do’s and don’t voor beleggers
Inmiddels zijn overheden en centrale banken op grote schaal overgegaan tot  actie om de gevolgen van de crisis zoveel mogelijk te dempen. Dat moet beleggers helpen vertrouwen terug te vinden.

Houd daarbij de volgende handvatten in gedachten:

1. Vergeet de hooiberg voor even, zoek de speld
Waar onder zonnige economische omstandigheden ook de zwakkere broertjes mee kunnen profiteren van rugwind, trekt een crisis een onverbiddelijke lijn tussen zwakke en sterke bedrijven.

‘Zoek niet de speld, maar koop de hele hooiberg’, is onder normale omstandigheden het adagium om  snel en gespreid te beleggen in hele sectoren of regio’s via bijvoorbeeld een indexfonds. Maar in crisistijd is de vloer aan de waardebeleggers, de stockpickers die individuele aandelen op fundamentele gronden selecteren. Indexfondsen verliezen een deel van hun aantrekkingskracht op de wat kortere termijn. De zwakke broeders trekken de resultaten van de robuuste bedrijven te sterk naar beneden. Zo kunnen zelfs trackers van minder conjunctuurgevoelige en succesvolle sectoren op langere termijn, zoals gezondheidszorg, farmacie of technologie tegenvallend herstel laten zien.

2. Zoek naar sterk
Sterke bedrijven met bewezen verdiencapaciteit, een sterke marktpositie en krachtig DNA lijken de beste kandidaten om weer snel te herstellen van de beursbrede neergang.

Ook bedrijven met een relatief lage, flexibele kostenbasis hebben een voorsprong. Zij kunnen zich relatief eenvoudig aanpassen aan de veranderende situatie en zijn beter in staat om een gezonde kasstroom te realiseren. Denk hierbij aan platformbedrijven als Booking Holdings, maaltijdbezorger Just Eat Takeaway of reserveringsplatform Amadeus.

Minder gunstig is de situatie voor bedrijven met een hoge kostenbasis. Het gaat dan om sectoren als vlieg- en cruisemaatschappijen, staalproducenten, bouwondernemingen en oliemaatschappen.

3. Wees voorzichtig met obligaties
Obligaties zijn een verhaal apart. Waarderingen op aandelenmarkten mogen afgelopen jaren dan kunstmatig zijn opgepompt door het rentebeleid van centrale banken, voor obligaties geldt dit in nog sterkere mate. Monetaire ingrepen hebben het rendement op (nieuw uit te geven) obligaties tot een dusdanig laag niveau gedrukt, dat beleggers hun risico-appetijt stelselmatig hebben opgeschroefd. Het heeft er alle schijn van dat beleggers genoegen hebben genomen met voorwaarden bij obligatie-uitgiften die ze minder bescherming biedt dan voorheen.

Mocht nu blijken dat ze hierdoor meer schade leiden dan ingecalculeerd, dan kan dat een forse deuk in het vertrouwen van obligatiebeleggers veroorzaken en voor problemen zorgen als ondernemingen nieuwe financiering zoeken. Zo raakt toenemend wantrouwen in kredietmarkten ook aandelenbeleggers.

4. Dividend is niet zo defensief
Bedrijven die veel dividend betalen mogen zich onder normale omstandigheden verheugen in de belangstelling van veel beleggers. Overtollige winsten, na investeringen en aftasten van andere groeimogelijkheden, zijn doorgaans een blijk van behoorlijk zelfbewustzijn onder bedrijven.

Nu is dat anders. Door de sterk ingezakte koersen is het dividendrendement van veel bedrijven zo hoog dat er vraagtekens geplaatst mogen worden bij de houdbaarheid hiervan. Neem de energiesector die beleggers aan zich bindt door stelselmatig hoge dividenden te fourneren. Een gigant als Shell moest in het verleden al kapitalen  lenen om het dividend te blijven ophoesten. Of dat na de huidige koersval en scherpe daling van de olieprijs valt vol te houden is zeer de vraag.

5. Vermijd de vreemde vogels
Vreemd moet in dit verband gezien worden als vreemd vermogen. Ondernemingen met een hoge schuldgraad zijn bij tegenwind vatbaar voor balansproblemen, waardoor ze afhankelijk worden van financiers. Lees punt 3 nog eens na om te begrijpen wat daarvan de consequenties kunnen zijn.

6. Val niet van uw geloof.
Klimaatverandering en ESG mogen onder het koersgeweld afgelopen tijd minder prominent de financiële kolommen hebben gesierd, weg zijn deze ‘gamechangers’ bepaald niet. Sectoren die gevoelig zijn voor de gevolgen van klimaatverandering (en/of de regelgeving die de gevolgen hiervan moeten beperken) blijven dat. Sterker nog, als de transitie van deze ondernemingen naar een duurzamere toekomst wordt veronachtzaamd om herstel op korte termijn te bespoedigen, kan de rekening op langere termijn hoger uitvallen.

Nog een aspect dat om standvastigheid vraagt: ook de beste bedrijven en de meest robuuste sectoren zullen nog met tegenslagen te maken krijgen. Door een afnemende vraag, druk op verkoopprijzen en hogere voorraden kunnen kasstromen op korte termijn geraakt worden. Tegelijkertijd heeft haast ieder bedrijf in meer of mindere mate te maken met een aanvoerketen die geraakt wordt, hogere inputprijzen en een beperkter aanbod. Ook hierdoor kunnen marges en kasstromen (tijdelijk) onder druk komen.

7. Eerbiedig de gangbare theorieën
Hoe uniek ook, deze crisis maakt de gebruikelijke beleggingsconventies bepaald niet waardeloos. Probeer dus niet ineens de markt te timen, stap niet in één keer weer vol in maar doe het in fases, kies voor de lange termijn en hou het saai. Dan komt die goede nachtrust vanzelf weer.

Meer van dit soort artikelen lezen? Word VEB-lid vanaf €5,21 per maand en ontvang maandelijks magazine Effect.

Voordelen van het Lidmaatschap